Jak wygląda certyfikacja żywności ekologicznej pochodzącej z krajów trzecich (w tym z Ukrainy)?

Obowiązujące przepisy dotyczące rolnictwa ekologicznego i produkcji ekologicznej bardzo szczegółowo precyzują zasady znakowania produktów ekologicznych. Jedynie produkty spełniające wymagania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/848 z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych i uchylającego rozporządzenie Rady (WE) nr 834/2007 (oraz związanych z nim unijnych i krajowych aktów prawnych) mogą być oznakowane słowami odnoszącymi się do rolnictwa ekologicznego i produkcji ekologicznej, a także unijnym logo rolnictwa ekologicznego. Dotyczy to również produktów importowanych.

Żywność ekologiczna to najlepiej kontrolowana żywność na rynku

Produkty rolnictwa ekologicznego, w przeciwieństwie do pozostałych produktów, są objęte dodatkowymi wymogami m.in. w zakresie kontroli, w tym dodatkowym czynnościom kontrolnym w zakresie dopuszczania ich do obrotu.

Produkty ekologiczne importowane z kraju trzeciego (czyli państwa nienależącego do Europejskiego Obszaru Gospodarczego [EOG], który to zrzesza kraje Unii Europejskiej oraz Islandię, Norwegię i Liechtenstein) podlegają kontroli i certyfikacji pod kątem spełnienia wymagań równoważnym unijnym przepisom w zakresie produkcji ekologicznej. Kontrola i certyfikacja w krajach trzecich (w tym z Ukrainy) jest prowadzona przez posiadające akredytację, uznane i nadzorowane przez Komisję Europejską jednostki certyfikujące, wskazane w unijnych rozporządzeniach.

Jak dokładnie wygląda kontrola żywności pochodzącej z krajów trzecich?

Kontrola importu produktów ekologicznych z krajów trzecich (pozaunijnych) prowadzona przez polskie akredytowane jednostki certyfikujące, upoważnione do prowadzenia kontroli urzędowych, zaczyna się po dopuszczeniu przesyłki (czyli fakturowanej partii) produktów ekologicznych do swobodnego obrotu na terytorium UE przez wojewódzkie inspektoraty jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych. W ramach kontroli jednostka certyfikująca weryfikuje m.in. czy każda przesyłka importowanego produktu została dopuszczona do obrotu na terytorium Wspólnoty przez WIJHARS (Wojewódzki Inspektorat Jakości Handlowej Artykułów Rolno–Spożywczych). Produkt importowany musi być objęty certyfikatem, a ponadto każda jego przesyłka musi być objęta świadectwem kontroli wydanym przez uznaną i nadzorowaną przez Komisję Europejską jednostkę certyfikującą oraz potwierdzonym w systemie TRACES przez WIJHARS. Zarówno WIJHARS-y, jak i jednostki certyfikujące wybiórczo pobierają próbki importowanych produktów do badań. Próbki pobierane są także przez samych producentów w ramach wdrożonych systemów zapewnienia jakości. W przypadku stwierdzenia pozostałości środków niedopuszczonych do stosowania w produkcji ekologicznej w próbce pobranej przez WIJHARS, w trakcie kontroli granicznej, produkt nie jest dopuszczony do obrotu jako produkt ekologiczny. Natomiast w przypadku stwierdzenia pozostałości w/w pozostałości przez jednostkę certyfikującą, produkt jest blokowany, wszczynane jest postępowanie wyjaśniające i zgłoszona zostaje międzynarodowa notyfikacja w systemie OFIS, administrowanym przez Komisję Europejską.

Nie należy mylić żywności ekologicznej sprowadzanej od certyfikowanych dostawców z Ukrainy do Polski, badanej dodatkowo przez polskie akredytowane laboratoria, z tonami żywności konwencjonalnej wprowadzanej na rynek EU, przeciwko czemu strajkują europejscy rolnicy. Po pierwsze dlatego, że współpraca wielu polskich firm z ukraińskimi biodostawcami trwa od lat i nie ma nic wspólnego z zalewaniem polskiego rynku produktami niskiej jakości. Po drugie – w ramach systemu certyfikacji ekologicznej produkty są kontrolowane zarówno na etapie produkcji w Ukrainie, jak i u nas w Polsce. Jest to więc żywność bezpieczna, a podważanie tego faktu wynika z braku wiedzy konsumentów – mówi Krystyna Radkowska, prezes Polskiej Izby Żywności Ekologicznej.

Gdzie znaleźć informacje o kontroli i certyfikacji?

Zasady prowadzenia kontroli i certyfikacji zawarte są w Programach certyfikacji, upublicznianych na stronach internetowych akredytowanych jednostek certyfikujących. Proces certyfikacji jest prowadzony w oparciu o zatwierdzone procedury, zgodnie z normą PN-EN ISO/IEC 17065.

Informacje o zasadach importu produktów rolnictwa ekologicznego są dostępne na stronie IJHARS https://www.gov.pl/web/ijhars/import-produktow-ekologicznych

Wykaz producentów ekologicznych objętych systemem kontroli dostępny jest na stronie IJHARS https://www.gov.pl/web/ijhars/udostepnianie-informacji-o-producentach-w-rolnictwie-ekologicznym-1

Certyfikaty producentów ekologicznych są wydane w wersji elektronicznej i można je zweryfikować
w ogólnodostępnej wyszukiwarce na stronie internetowej administrowanej przez Komisje Europejską https://webgate.ec.europa.eu/tracesnt/directory/publication/organic-operator/index