Jak zarabiać na rolnictwie ekologicznym?

Wyprodukowanie wysokiej jakości produktów ekologicznych to połowa sukcesu, druga – znalezienie odpowiednich rynków zbytu dla nich. Polskie gospodarstwa ekologiczne to głównie nieduże inicjatywy rodzinne. Podobnie jak innym małym przedsiębiorcom, trudniej jest im dotrzeć do klienta docelowego, negocjować z dużymi sieciami handlowymi czy innymi potencjalnymi partnerami. Dlatego w rolnictwie ekologicznym szczególnie istotne są kontakty z innymi producentami, przetwórcami i lokalnymi dystrybutorami żywności.

Postaw na kooperację

Dobrym rozwiązaniem, zwłaszcza dla początkujących producentów, jest członkostwo w organizacji zrzeszającej wytwórców ekologicznej żywności albo grupie producenckiej. Tego typu jednostki ułatwiają małym gospodarstwom i przetwórniom realizację ich celów biznesowych, co przekłada się na szereg korzyści:

łatwiejsza promocja i sprzedaż produktów;
łatwiejsze pozyskiwanie kontrahentów;
lepsza organizacja rynków zbytu;
nieoceniona wymiana wiedzy i doświadczeń;
większa siła przebicia i konkurencyjność;
krótszy łańcuch dostaw.

Na polskim rynku działa wiele stowarzyszeń i grup zrzeszających mniejsze gospodarstwa ekologiczne. Ich lista jest dostępna tutaj .

Krótki łańcuch dostaw, czyli zrównoważona dystrybucja

Utrzymanie krótkiego łańcucha dostaw to jedna z najważniejszych zasad w ekologicznej produkcji żywności. W praktyce oznacza taką organizację sprzedaży produktów, aby ich droga z pola na stół angażowała jak najmniej pośredników i była przyjazna dla środowiska naturalnego. Im więcej pośredników w handlu, tym więcej kilometrów pokonują zanieczyszczające środowisko samochody, dlatego w rolnictwie ekologicznym stawia się na:

sprzedaż bezpośrednio w gospodarstwie lub przez internet;
sprzedaż produktów na targach, lokalnych imprezach, festynach;
ekologiczną dystrybucję: dostarczanie żywności bezpośrednio do sklepów, najlepiej lokalnie.

Finansowanie gospodarstwa ekologicznego

Prowadząc certyfikowane gospodarstwo ekologiczne można uzyskać dodatkowe dopłaty do upraw. Oprócz tradycyjnych dopłat obszarowych otrzymuje się wtedy tzw. płatność ekologiczną, finansowaną z funduszy unijnych w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW 2014-2020). Można też uzyskać inne rodzaje dofinansowania.
Dopłaty przyznaje się rolnikom (lub grupom producenckim), którzy:

prowadzą gospodarstwo rolne na terenie Polski;
mają przynajmniej 1 ha upraw ekologicznych;
otrzymali certyfikat działalności ekologicznej lub są w trakcie jego pozyskiwania;
mają numer identyfikacyjny nadany przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.

W celu uzyskania dopłat należy zobowiązać się, że działalność ekologiczną będziemy prowadzić przez przynajmniej 5 lat (tzw. 5-letnie zobowiązanie ekologiczne). Dlatego przygotowujemy 5-letni plan naszej działalności ekologicznej. Można wykonać go samodzielnie lub korzystając z odpłatnej pomocy doradcy rolno-środowiskowego z Ośrodka Doradztwa Rolniczego. Wniosek o przyznanie dopłat, w tym 5-letni plan działalności ekologicznej, składamy w oddziale Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, odpowiednim do naszego miejsca zamieszkania. Lista Oddziałów Regionalnych i Biur Powiatowych ARiMR znajduje się tutaj.

Rodzaje dopłat dla rolników ekologicznych

*W przypadku dopłat do upraw obecnie największe dopłaty pozyskać można dla upraw w okresie konwersji: sadowniczych (1.882 zł/ha) oraz warzywnych (1.557 zł/ha). Wysokie stawki obowiązują również dla upraw po konwersji – podstawowych sadowniczych i jagodowych (1.501 zł/ha).
W dopłatach do upraw ekologicznych obowiązuje zasada degresywności: im większe gospodarstwo, tym mniejsza możliwa kwota dofinansowania.

** W przypadku dopłat do materiału siewnego kategorię elitarny lub kwalifikowany określa rozporządzenie Rady Ministrów. Obecnie należą do niej zboża: jęczmień, owies, pszenica, pszenżyto, żyto; rośliny strączkowe: bobik, groch siewny, łubin, soja, wyka siewna; ziemniaki.
*** Dla upraw ziemniaków minimalna ilość to np. 2 tony, dla pszenicy zwyczajnej – 150 kg, dla soi 120 kg materiału itd.
Wysokość dopłat wylicza się ją jako iloczyn deklarowanej przez rolnika we wniosku powierzchni upraw oraz stawki dopłaty.

Łączna kwota pomocy finansowej, udzielonej jednemu producentowi rolnemu, nie może przekroczyć 15 000 euro w ciągu 3 lat podatkowych (obrotowych). Jeżeli rolnik jest częścią grupy producenckiej czy kapitałowej, limit 15 000 euro odnosi się do jednego przedsiębiorstwa, a nie całej grupy.

Wsparcie rolnictwa ekologicznego funduszami unijnymi

Programy unijne, w ramach których producenci i przetwórcy żywności ekologicznej mogą uzyskać różne formy dofinansowania prowadzonej działalności ekologicznej zostały przedstawione na infografice przygotowanej przez Komisję Europejską.