Dynia, jarmuż i pietruszka – inspirujące eko przepisy na jesień

Jesień to prawdziwy raj dla wegan, wegetarian i wszystkich wielbicieli warzyw i owoców, zwłaszcza ekologicznych, które dają nam więcej smaku i kulinarnych przyjemności niż te uprawiane metodami konwencjonalnymi. Nas inspirują szczególnie trzy z nich – dynia, czyli królowa zup, niepozorna i niedoceniana pietruszka, wreszcie jarmuż – hit odżywczych koktajli.

Dynie wszystkich kształtów i smaków
Odmian dyni jest pewno kilkanaście, wśród nich Hokkaido, masłowa, czyli butternut, makaronowa, brzydula Futsu Black, Lunga di Napoli, Muscat de Provence – zwana piżmową, melonowa, pyza  i wiele innych. Wszystkie odmiany znajdziemy w certyfikowanych uprawach ekologicznych. Różnią się wyglądem, smakiem i właściwościami kulinarnymi. Na zupę szczególnie polecana jest dynia butternut – mocno pomarańczowa, o kształcie gruszki, słodka, aromatyczna i wyrazista w smaku. Dynię do zup, past i ciast możemy przygotować wcześniej, a powstałe z niej purée po prostu zamrozić.
Jak przygotować dynię? Nagrzewamy piekarnik do 200 stopni, dynię kroimy na pół lub mniejsze kawałki, wkładamy do gorącego piekarnika razem ze skórką. Pieczemy, aż będzie miękka (45 – 60 minut), po upieczeniu pozbywamy się pestek i miksujemy na purée. Przepisów na zupę z dyni jest pewno jeszcze więcej niż jej odmian, my proponujemy rozgrzewający tajski krem.

Składniki na 4 osoby: 
2 szklanki dyniowego purée
1 puszka mleka kokosowego / 400 ml (o dowolnej zawartości tłuszczu, wedle upodobań)
6 listów limonki kaffir, najlepiej mrożonych (są bardziej aromatyczne niż suszone)
3 cm kawałek imbiru
1 ząbek czosnku
1 pomidor
1/2 cebuli
olej roślinny neutralny w smaku (np. rzepakowy, z pestek winogron, kokosowy)
szczypta chili (w płatkach lub w proszku)
1-2 łyżki sosu sojowego
1-2 łyżki soku z limonki
do przybrania: listki kolendry, suszone pestki z dyni etc.

Obieramy imbir, kroimy w plasterki, pomidora w ósemki, rozgniatamy czosnek, kroimy w plastry cebulę. Rozgrzewamy w garnku olej, wrzucamy listki kaffiru, cebulę, czosnek, imbir, płatki chili. Smażymy przez ok.1-2 minuty, dodajemy pomidora i wlewamy mleko kokosowe. Dusimy pod przykryciem na wolnym ogniu przez 20 minut. Przelewamy przez sito, płyn pozostawiamy w garnku i dodajemy pulpę dyniową. Mieszamy i gotujemy przez 5 – 10 minut. Jeśli zupa jest zbyt gęsta, możemy dolać wody. Doprawiamy do smaku sosem sojowym lub solą, dodajemy sok z limonki.
Podajemy z listkami kolendry, suszonymi pestkami z dyni, łyżką kokosowego mleka. Można też dodać orzeszki ziemne, orzechy nerkowca, a nawet suszone daktyle.

Na warzywne pasty z dyni polecamy dynię Hokkaido, która jest mniej słodsza niż butternut i też dobrze się piecze w piekarniku, a do tego ma orzechowy posmak. Mamy świetny przepis na wytrawną pastę dyniową z dodatkiem orzechowego masła.

Składniki:
1,5 kg dyni Hokkaido (waga wyjściowa, przed pieczeniem)
4 suszone pomidory
2 łyżki masła orzechowego (wybieramy „czyste” masło, bez dodatku oleju palmowego, cukru czy soli)
1 czerwona cebula
3 – 5 łyżek soku z cytryny
3 łyżki sosu sojowego
olej roślinny do pieczenia dyni
opcjonalnie: kawałek papryczki chili lub suszona papryka / płatki chili, listki kolendry lub pietruszki

Pokrojoną w ćwiartki  i skropioną olejem dynię pieczemy ok. 45 minut, aż będzie miękka i lekko rumiana. Po usunięciu pestek blendujemy na gładką pastę razem z sokiem z cytryny, sosem sojowym, suszonymi pomidorami, masłem orzechowym. Na patelni podsmażamy do zeszklenia cebulę pokrojoną w kosteczkę, z dodatkiem chili i pietruszki lub kolendry. Mieszamy ze składnikami wcześniej zblendowanymi. Doprawiamy do smaku solą, sokiem z cytryny, ewentualnie chili. Taką pastę możemy przechowywać z zamkniętym naczyniu w lodówce przez ok. 1 tydzień.

Pietruszka plus gruszka
Co może mieć słodka gruszka do brzydkiej pietruszki? Otóż wiele, bo razem tworzą genialną zupę z dodatkiem aromatycznego tymianku, która może być całkowicie wegańska lub zachwycić mięsożerców czipsami z bekonu czy dojrzewającej szynki.

Składniki na 4 osoby:
1/2 kg korzeni pietruszki
1 duża gruszka, soczysta
1 łyżeczka suszonego tymianku
1 szklanka mleka (krowiego lub roślinnego, ale nie kokosowego)
bulion (mięsny lub warzywny) lub woda
oliwa do smażenia
sól i pieprz do smaku
do podania: prażone płatki migdałów lub czipsy z bekonu / dojrzewającej szynki

Obieramy pietruszkę i kroimy w grube plastry, z gruszki usuwamy gniazdo nasienne, obraną kroimy w ćwiartki. Na dnie garna rozgrzewamy oliwę, dodajemy pietruszkę w plastrach i dusimy przez 10 minut. Następnie dodajemy gruszkę i ponownie dusimy przez 5-10 minut. Wlewamy do garnka bulion lub wodę w takiej ilości, by zakryć zawartość na 2/3. Przykrywamy i dusimy do miękkości pietruszki (15 – 20 minut). Dodajemy na koniec mleko, tymianek, sól i pieprz. Blendujemy na krem.
Podajemy z uprażonymi płatkami migdałów lub bekonowym czipsem, który przygotowujemy na suchej patelni, wytapiając z niego tłuszcz, aż będzie rumiany i chrupiący.

Jarmuż – dla wymagających podniebień 
Sezon na jarmuż jest właśnie teraz. To kapustne warzywo jest zbierane od późnej jesieni, nawet zimą. Jarmuż jest prawdziwą witaminową bombą, naturalnym środkiem, który oczyszcza organizm z toksyn. Zawiera witaminy A, C i K. Ta ostatnia odpowiada za ochronę przed nowotworami i chorobami układu krążenia, a jarmuż dostarcza więcej witaminy K niż nasze dzienne zapotrzebowanie. Ma też mnóstwo przeciwutleniaczy, które chronią komórki przed działaniem wolnych rodników. Zielone liście jarmużu zawierają sulforafan, który jest związkiem o silnych właściwościach przeciwnowotworowych.
Jarmuż jest prosty do przygotowania, choć nie wszyscy są jego wielbicielami. Ekologiczny jarmuż najlepiej jeść na surowo i w takiej postaci znakomicie sprawdza się w zielonych koktajlach czy smoothie. Są gęste, pełne witamin i po prostu pyszne, zwłaszcza z dodatkiem soku z sezonowych owoców, jak jabłka. Smoothie robimy poprzez wytłoczenie soku z zielonych liści i łodyg jarmużu, które wyciskamy razem z jabłkami lub pomarańczami. Można dodać gruszkę lub banana. W zależności od wyboru owoców, nasz koktajl będzie słodszy lub bardziej wytrawny, można go dosłodzić miodem.

Jeśli nie macie blisko siebie sklepu z ekologicznymi certyfikowanymi warzywami i owocami, wszystkie zakupy zrobicie na Farmie Świętokrzyskiej przez internet tutaj. Ekologiczne bakalie, orzechy, przyprawy, oleje, mleko znajdziecie na pewno w sklepach stacjonarnych i online Organic Farma Zdrowia.