Ekologiczne mięso

Na europejskim rynku żywności ekologicznej największą kategorią zakupową są świeże owoce i warzywa (24,4%). Następne w kolejności są organiczne przetwory owocowo-warzywne (21,5%). Trzecie miejsce zajmują mleko i przetwory mleczne (20,7%). Dopiero czwartą kategorią są mięso i ryby (13,2%).[1] Jednak ze względu na duże spożycie mięsa w Polsce – każdego roku statystyczny Polak zjada go ok. 74 kg[2] – warto wybrać zdrowsze i lepsze jakościowo mięso ekologiczne.

Nie tylko chlebem żyje człowiek

Choć Polacy deklarują, że jedzą mniej mięsa, a wiele osób planuje jego dalsze ograniczanie w diecie lub przejście na dietę wegetariańską, statystyki wskazują, że mięso jemy w dużych ilościach. Ze względu na rosnące zarobki oraz dość niską cenę wyrobów mięsnych przewiduje się, że jego spożycie będzie wciąż rosło. Wybierając mięso na obiad warto wybrać to, które jest certyfikowane i pochodzi z hodowli ekologicznej. Dlaczego? Jest ku temu kilka powodów. Jak wskazują wyniki badań opublikowanych przez British Journal of Nutrition mleko i mięso ekologiczne zawierają o blisko 50 proc. więcej dobroczynnych kwasów omega-3 w porównaniu z produktami konwencjonalnymi. Międzynarodowy zespół ekspertów kierowany przez naukowców z Uniwersytetu w Newcastle w Wielkiej Brytanii wykazał, że mięso ekologiczne charakteryzuje się nieco mniejszą zawartością dwóch nasyconych kwasów tłuszczowych – mirystynowego i palmitynowego, których spożywanie wiąże się ze zwiększonym ryzykiem zachorowania na choroby układu sercowo-naczyniowego[1]. To jednak nie wszystkie zalety ekologicznego mięsa. Jego zwolennicy wskazują, że:

smak mięsa ekologicznego jest wyraźniejszy, mięso jest bardziej soczyste;
zwierzęta chowu ekologicznego mają możliwość aktywnego życia, dlatego ich mięso zawiera mniej tłuszczu;
zarówno w udkach, piersiach drobiu i tuszach wieprzowych i wołowych, wykazano wyższy stopień zagęszczenia mięsa w porównaniu do odpowiedników z hodowli konwencjonalnej;
w mleku i mięsie ekologicznym wykazano niższą zawartość nasyconych kwasów tłuszczowych, na rzecz nienasyconych. Wynika to z faktu, że zwierzęta spożywają więcej świeżych produktów, które same znajdą na łące[2].

Oprócz walorów odżywczych i smakowych, nie bez znaczenia pozostaje dobrostan zwierząt, które w gospodarstwach ekologicznych mają o wiele lepsze warunki życia niż te w hodowlach konwencjonalnych. Ekologiczny system chowu jest ściśle określony przez regulacje unijne[1] i zaspokaja podstawowe potrzeby zwierząt, przede wszystkim w zakresie:

żywienia;
dostępu do wody;
zapewnienia odpowiedniej przestrzeni życiowej;
leczenia;
mikroklimatu oraz zapewnienia odpowiedniej temperatury pomieszczeń, w których przebywają zwierzęta;
oświetlenia.

Co równie istotne, w hodowli ekologicznej niedopuszczalne jest okaleczanie zwierząt, a zabiegi zoohigieniczne jak np. obcinanie ogonów, usuwanie rogów, zębów i dziobów muszą być ograniczone do minimum. Ściśle określone są również warunki przewozu zwierząt. Ich sposób uboju musi być humanitarny.
Hodowle ekologiczne nie mogą istnieć bez pastwisk. Niedopuszczalne jest bowiem trzymanie na stałe zwierząt gospodarskich w pomieszczeniach zamkniętych. Oznacza to, że krowy muszą być wypasane na łąkach, a kury mieć możliwość korzystania z wybiegu, a ptactwo wodne – dostęp do zbiornika z wodą. Zwierzęta powinny mieć stały dostęp do świeżej wody pitnej czy pasz, a także naturalną ściółkę. W ich karmach nie ma GMO – pasza zwierząt hodowanych w gospodarstwach eko również musi mieć ekologiczny certyfikat. Każde zwierzę hodowane w gospodarstwie eko ma zapewnioną taką powierzchnię, by mogło swobodnie wstać, położyć się, oczyścić czy obrócić.

Profilaktyka i medycyna weterynaryjna

W mediach co jakiś czas pojawiają się artykuły alarmujące o tym, że w mięsie, które spożywamy jest bardzo dużo antybiotyków, które były podawane zwierzętom hodowanym metodami konwencjonalnymi, by szybciej rosły i nie rozprzestrzeniały chorób. W hodowli ekologicznej tego rodzaju praktyki są niedopuszczalne. Zabronione jest bowiem profilaktyczne stosowanie chemicznie syntetyzowanych leków weterynaryjnych oraz antybiotyków. W przypadku zachorowania zwierząt zaleca się wykorzystywanie w ich leczeniu ekstraktów roślinnych, preparatów homeopatycznych oraz mikroelementów. Jeśli zajdzie konieczność, (w celu ratowania życia lub ulżenia w cierpieniu), weterynarz może zadecydować o podaniu np. antybiotyków czy hormonów, jednak wówczas okres karencji wydłuża się dwukrotnie w stosunku do obowiązującego.

Eko pod kontrolą

Skąd mieć pewność, że mięso, które kupujemy jest wysokiej jakości, a zwierzęta mają zapewnione godziwe warunki bytu? Wystarczy wybierać produkty oznaczone certyfikatem rolnictwa ekologicznego obowiązującym na terenie całej Unii Europejskiej. To charakterystyczne oznakowanie ma kształt zielonego prostokąta z umieszczonym wewnątrz białym listkiem ułożonym z gwiazd. Można je znaleźć na opakowaniach eko produktów wraz z numerem jednostki, która przyznała certyfikat. Co ważne, stanowi on jedyną gwarancję, że w produkcji żywności nie używa się chemicznych środków, GMO, szkodliwych konserwantów i dodatków, a także, że taka produkcja jest przyjazna środowisku naturalnemu oraz dba o dobrostan zwierząt.

[1] „Marketing, promocja oraz analiza rynku produkcji ekologicznej w Polsce, w tym określenie szans i barier dla rozwoju tego sektora produkcji” – Raport z badań SGGW, Warszawa 2017, str. 12

[2] Główny Urząd Statystyczny

[3] SGGW

[4] http://bonavita.pl/roznice-pomiedzy-zywnoscia-ekologiczna-a-konwencjonalna

[5] Rozporządzenie Rady (WE) nr 834/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych i uchylające rozporządzenie (EWG) nr 2092/91.
Rozporządzenie Komisji (WE) nr 889/2008 z dnia 5 września 2008 r. ustanawiające szczegółowe zasady wdrażania rozporządzenia Rady(WE) nr834/2007 w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych w odniesieniu do produkcji ekologicznej, znakowania i kontroli.
Rozporządzenie Komisji (WE) nr 710/2009 z dnia 5 sierpnia 2009 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 889/2008 ustanawiające szczegółowe zasady wdrażania rozporządzenia Rady nr 834/2007 w odniesieniu do ustanowienia szczegółowych zasad ekologicznej produkcji zwierzęcej w sektorze akwakultury i ekologicznej produkcji wodorostów morskich.
Ustawa z dnia 25 czerwca 2009 r. o rolnictwie ekologicznym (Dz.U. 2009. Nr 116, poz. 975).